Gỏi cá đục Minh Châu, món ngon khó cưỡng ở Quảng Ninh
Theo người dân địa phương, cá đục ở đây thịt trắng, săn chắc và rất lành tính do thích hợp với môi trường nước biển trong sạch ở xã Minh Châu. Mùa cá đục hàng năm kéo dài từ đầu mùa hè đến mùa thu (từ tháng 3 đến tháng 10).
Ở Minh Châu, khu vực nhiều cá đục nhất là ở kề vụng kín nằm kẹp giữa Cửa Đối và vụng Đầu Cào, cách cảng tàu khách Minh Châu không xa. Đây là khu vực nước biển lặng, dưới có nhiều bãi rạn, nhiều thức ăn, phù du vì thế cá đục hay chọn làm nơi sinh đẻ.
Cá đục màu trắng, thân nhỏ dài từ 10 đến 15 cm, hình dáng giống loài cá bống nước ngọt, có vảy óng ánh màu xà cừ, do đó nó còn được gọi là cá đục bạc. Chính vụ từ tháng 4 đến tháng 8 là thời điểm cá đục trưởng thành, thịt béo và ngon, ngọt nhất.
Vào mùa, người dân Minh Châu đánh bắt cá bằng phương pháp truyền thống: đánh lưới, câu chùm… Sản lượng cá đục trung bình đạt khoảng 7 tấn. Với nguồn nguyên liệu cá đục dồi dào, người dân đã chế biến thành nhiều món ăn khác nhau: chiên giòn, gỏi, kho tộ, phơi một nắng, nấu canh chua…
Trong đó món gỏi cá đục Minh Châu được nhiều người dân và du khách ưa chuộng hơn cả. Cá đục tươi sống, to chừng 2 ngón tay là vừa vặn nhất. Nếu muốn gỏi ngon hơn, phải chọn cá đục hoa, loại có vạch màu vàng nâu dọc chiều dài thân, thịt mềm và thơm. Để làm gỏi ngon, khi câu cá phải khéo léo gỡ để giữ cá sống.
Cá đục được làm sạch, đánh vẩy và bỏ phần ruột cá rồi thấm khô nước, sao cho thịt cá ráo nhất có thể. Sau đó loại bỏ xương sống lưng, thái chéo để bỏ phần xương dăm ở bụng cá. Đây là khâu quan trọng để thịt cá được nguyên vẹn, không bị nát khi làm gỏi.
Cá đục cắt lát mỏng được ngâm ngay vào nước cốt dừa rồi vắt chanh cho cá chín tái. Rắc hành tím, đậu phộng và muối, đường, bột nêm, ớt, tỏi, sả đã băm nhuyễn vào đĩa cá rồi trộn đều. Cho bốn, năm lát gỏi vào chén nước mắm, thả vào ít lá rau húng, ăn với bánh tráng nướng.
Từng miếng cá đục trắng trong tươi roi rói còn được ăn kèm lá mui biển, loại lá đặc trưng nơi đây, thêm ít loại rau thơm thường thấy trong món gỏi. Vị ngọt của cá kết hợp vị chua thanh của lá mui và vị cay nồng của nước mắm nhĩ ớt tỏi tạo nên món gỏi cá đục Minh Châu nổi tiếng xa gần.